Regels om schaatsen te beoefenen

Schaatsen is het voortbewegen op ijs op dunne, rechte ijzers. De sport wordt zowel op natuurijs als op kunstmatig ijs beoefend. Het is een populaire sport in Nederland, zowel op recreatief als op professioneel vlak. We hebben natuurlijk niet voor niets de Elfstedentocht. In ons land is het niet vaak niet meer koud genoeg om op natuurijs te schaatsen, maar zodra de mogelijkheid zich voordoet, zie je dat overal het ijs meteen vol staat met schaatsers. Als we het in Nederland over schaatsen hebben, praten we dan ook meestal over de recreatieve vorm, niet het hardrijden op een professionele schaatsbaan. Ben je benieuwd of het recreatieve schaatsen ook regels kent? Op deze pagina vertellen we je alles over deze sport, van de geschiedenis tot de regels!

Officiële regels schaatsen hardrijden langebaan downloaden →Officiële regels schaatsen kunstrijden downloaden →Officiële regels schaatsen hardrijden kortebaan downloaden →Officiële regels schaatsen shorttrack downloaden →Officiële regels schaatsen schoonrijden downloaden →Officiële regels schaatsen marathon downloaden →

Uitleg over schaatsen:

    Hand in hand schaatsen op een kerstmarkt

    Geschiedenis van schaatsen

    Uit vondsten van archeologen blijkt dat mensen al in de prehistorie probeerden om ijsvlakten sneller over te steken met behulp van schaatsen die gemaakt waren van dierlijke botten. Men slijpte de schaatsen totdat het oppervlak glad genoeg was om op het ijs te gebruiken. In die tijd was schaatsen niet meer dan glijden, daarom werden de eerste schaatsen ‘glissers’ genoemd. Een glis is een rib of een middenvoetsbeen van een paard, rund of hert. Men maakte gaten in de glissers en bevestigde ze met behulp van pezen aan de voeten. De schaatsen die gevonden zijn dateren van zo’n 3000 jaar geleden. In Nederland schat men dat we rond het jaar 1200 zijn begonnen met schaatsen, aangezien er schaatsen zijn gevonden uit die tijd uit Dordrecht en Amsterdam. De Koninklijke Nederlandse Schaatsbaan werd uiteindelijk opgericht in het jaar 1882.

    Meisje kijkt naar de schaatsbaan met schaatsschoenen op de rug

    Welke regels zijn er bij schaatsen?

    Techniek bij schaatsen

    Een schaatser kan tijdens het schaatsen sturen door de schaats te kantelen, waardoor de rand van het ijzer in het ijs graaft. De wrijving verandert hierdoor, waardoor het mogelijk is om van richting te veranderen. Een schaatsslag bestaat uit een reeks van opeenvolgende bewegingen:

    1. Het afzetten met het linkerbeen en een valbeweging naar rechts

    2. Het neerzetten van het rechterbeen en het achterlangs bijhalen van het linkerbeen

    3. Het afzetten met het rechterbeen en een valbeweging naar links 

    4. Het neerzetten van het linkerbeen en het achterlangs bijhalen van het rechterbeen 

    Dit is de beweging die men gebruikt voor het schaatsen op een recht stuk. Moet een schaatser een bocht maken, dan komt er natuurlijk nog wat meer bij kijken. Bij het nemen van een bocht, maakt een schaatser een zogenoemde ‘overstap’, ofwel een ‘pootje over’. De schaatser zet hierbij af met het rechterbeen en plaatst het vervolgens voorlangs over het linkerbeen. Na het strekken van het linkerbeen zet de schaatser dit been naast het rechterbeen neer en begint de cyclus weer opnieuw. 

    Toertochten in Nederland

    In Nederland worden zowel ongebaande als gebaande toertochten georganiseerd. Ongebaande dagtochten kunnen oplopen tot 130 kilometer, maar zijn doorgaans 30 tot en met 60 kilometer. Veel Nederlandse ijsclubs organiseren tijdens schaatswinters toertochten over plassen, meren, sloten en kanalen. Recreanten krijgen dan de kans om een gebaande route af te leggen. De afstanden variëren tussen de 10 en 200 kilometer. Betalende deelnemers krijgen na afloop van de tocht vaak een medaille overhandigd of opgestuurd. De Elfstedentocht is er hier één van.

    Professioneel schaatsen

    Het professionele schaatsen is in Nederland erg populair en in verschillende vormen te vinden:

    • Langebaanschaatsen: Bij het langebaanschaatsen rijden schaatsers in paren op een baan van 400 meter. Per ronde wisselen ze van op het rechte stuk van baan. Tijden worden elektronisch opgenomen. Afstanden waarover langebaanschaatsen wordt beoefend zijn 500, 1000, 1500, 3000, 5000 en 10000 meter. 

    • Marathonschaatsen: Het marathonschaatsen bestaat al sinds de 17e eeuw. In het begin werd dit uitgevoerd op natuurijs, maar aan het eind van de 20e eeuw was er steeds minder natuurijs te vinden. Hierdoor ontstonden er goede alternatieven voor wedstrijden. Het marathonschaatsen leidde uiteindelijk tot het ontstaan van schaatswedstrijden. 

    • Kortebaanschaatsen: Het kortebaanschaatsen is niet hetzelfde als shorttrack (interne link). Het kortebaanschaatsen bestaat uit wedstrijden over 140 meter voor de vrouwen en 160 meter voor de mannen. 

    • Shorttrack: Bij shorttrack rijden vier tot zes schaatsers naast elkaar op een ijshockeybaan van 111,12 meter lang. De tijd is bij deze discipline niet belangrijk. Het gaat erom wie er als eerste over de finish komt. De afstanden die schaatsers verrijden bij shorttrack zijn 500, 1000 en 1500 meter. Uniek aan deze discipline is dat schaatsers elkaar in mogen halen. 

    • Kunstschaatsen: Het kunstschaatsen is het schaatsen op muziek met een bijpassende choreografie. Dit kan individueel of in paren. Een jury geeft de schaatsers punten en bepaalt wie de winnaar is. 

    • Schoonrijden: Het schoonrijden is ontstaan in het jaar 1875 en het is een van de oudste schaatsvormen van het schaatsenrijden in Nederland. Schoonrijden is altijd in paren en het doel is om een zo mooi mogelijke schaatsslag te laten zien.

    Officiële regels van schaatsen downloaden

    Voor recreatief schaatsen bestaan er uiteraard geen regels, maar voor de specifieke schaatsdisciplines wel. Raadpleeg deze regels door op één van volgende linkjes te klikken: langebaanschaatsen, marathonschaatsen, kortebaanschaatsen, shorttrack, kunstschaatsen en schoonrijden.

    Meer informatie over kunstschaatsen →Meer informatie over shorttrack→

    Hoe beoefen je schaatsen?

    Wil jij graag beginnen met schaatsen? Dat is in Nederland heel makkelijk, wij worden immers als één van de grootste schaatslanden gezien. In iedere stad zijn diverse schaatsbanen te vinden, zowel outdoor als indoor. In de winter is er niet altijd sprake van natuurijs waar je op kunt schaatsen, maar je hebt dus altijd een alternatief. Voor de mensen die gaan starten met schaatsen hebben we hieronder een aantal tips!

    1. Rustig oefenen

      Als je nog geen ervaring hebt met schaatsen, begin dan rustig te oefenen in het begin. Ga niet meteen op drukke tijdstippen of drukke banen schaatsen. De kans is dan groot dat jij niet fijn kunt oefenen omdat jij het gevoel hebt dat je in de weg schaatst voor de meer ervaren schaatsers.

    2. De juiste schaatsen

      Als je vaker gaat schaatsen, dan is het erg belangrijk dat je de juiste schaatsen aanschaft. Doe je dit niet, dan is de kans groot dat je last krijgt van je voeten en enkels. Op den duur kan dit zelfs leiden tot blessures. Zorg dus dat je advies vraagt bij een specialist om de ideale schaatsen te vinden voor jou!

    3. Meedoen aan wedstrijden

      Wil je uiteindelijk graag meedoen aan wedstrijden, dan kan dit overal in Nederland. Er worden veel oefenwedstrijden of vriendschappelijke wedstrijden gehouden bij lokale schaatsbanen, maar er zijn ook grotere toernooien waar je als amateur aan mee kunt doen.

    Benodigdheden om te schaatsen

    Wat heb je nodig om schaatsen uit te oefenen:

    • Schaatsen 

    • Schaatskleding

    • Handschoenen

    • Geschikte schaatsbaan

    • Eventueel een bril tegen de wind

    Recreatief schaatsen buiten met het gezin

    Veelgestelde vragen bij schaatsen

    Wat voor schaatswedstrijden zijn er in Nederland?

    In Nederland vinden de volgende schaatswedstrijden plaats: langebaanschaatsen, marathonschaatsen, kortebaanschaatsen, shorttrack, kunstschaatsen, schoonrijden en nationale en internationale schaatsrecords.

    Waarom mag je geen huid zien in schaatskleding?

    Bij team onderdelen op de ijsbaan zijn strenge kledingeisen. Er mag op het gezicht na geen blote huid te zien zijn en het tenue moet snijvast zijn. Dit is om schaatsers te beschermen tegen ongelukken met de scherpe ijzers.

    Hoe kun je zien of je schaatsen scherp genoeg zijn?

    Voel met je nagels langs het mes. Merk je dat je geen grip hebt, dan is de schaats bot. Bij een scherpe schaats gaat er een stukje van je nagel af.